[Tám mươi ngày vòng quanh thế giới] Chương 19

Chương 19: Sự thật phũ phàng khi Passepartout đã bị ông chủ ảnh hưởng mạnh mẽ

Passepartout thấy có rất nhiều người bản địa

Hồng Kông là một hòn đảo thuộc quyền sở hữu của Anh quốc sau khi Trung Quốc buộc phải ký Hiệp Ước Nam Kinh vào năm 1842*; và những tay thực dân thiên tài của Anh đã kiến tạo hòn đảo thành một thành phố giàu có với một bến cảng trọng yếu. Hồn đảo nằm ở cửa sông Châu Giang, cách thành phố Bồ Đào Nha thuộc Macao nằm bên kia sông khoảng sáu mươi dặm. Hồng Kông đã đánh thắng Macao rực rỡ trong cuộc tranh chấp thị trường Trung Quốc, và giờ phần lớn việc vận chuyển hàng hoá Trung Quốc được thực hiện trên vùng cảng này. Các bến tàu, bệnh viện, nhà thờ Gothic, nhà chính phủ, những con đường lát đá, tạo cho khách du lịch có cảm giác như họ đang nhìn thấy loại thị trấn đặc trưng được phép màu kì quặc bốc từ Kent hoặc Surrey đến đây. Passepartout, hai tay đút túi áo, lững thững đi bộ đến bến cảng Victoria, vừa đi vừa hiếu kì quan sát những chiếc kiệu và những phương tiện giao thông lộn xộn trên đường, những nhóm người Trung Quốc, Nhật Bản và châu Âu lướt qua nhau trên các tuyến phố. Với anh, Hồng Kông cũng tựa như Bombay, Calcutta, hay Singapore, bởi lẽ mọi chỗ đều mang đậm chất Anh. Ở cảng Victoria, anh ngợp trước một đống tàu thuyền đến từ mọi quốc gia: Anh, Pháp, Mỹ, Hà Lan, tàu chiến, tàu thương mại, thuyền bè của Nhật và của Trung Quốc, thuyền máy, và đám thuyền hoa chập chờn như những bồn hoa nổi. Passepartout chú mục vào một đám đông những người bản địa lớn tuổi và vận y phục màu vàng. Nhờ hỏi thăm một anh thợ cạo khi cạo mặt, anh biết được rằng những lão ông này đều đã ngoại bát tuần – tuổi mà họ được phép mặc màu vàng, màu của Hoàng Gia. Passepartout không hiểu điều này lắm và cho rằng nó rất hài hước.

Khi đến khu cầu cảng nơi Carnatic thả neo, anh không hề ngạc nhiên khi thấy Fix đang đảo đi đảo lại như con thoi. Anh thám tử trông có vẻ rất tức tối và thất vọng.

“Điều này thật tồi tệ,” Passepartout thầm nhủ, “cho mấy quý ông ở câu lạc bộ Cải Cách!” Anh chàng bắt chuyện với Fix bằng một nụ cười như thể không chú ý đến thái độ phiền muộn của Fix. Viên thám tử quả thật có những lí do chính đáng để nguyền rủa vận rủi đeo bám anh ta. Lệnh bắt giữ chưa đến! Nó chắc chắn đang trên đường đến rồi, nhưng phải vài ngày nữa mới đến Hồng Kông kia! Và trừ phi anh ta hành động ngay trên địa phận cuối cùng thuộc Anh này, nếu không tay trộm sẽ trốn thoát.

“Thế nào, monsieur Fix,” Passepartout cười nói, “ngài đã quyết định lên đường đến Mỹ cùng chúng tôi chưa?”

“Rồi,” Fix nghiến răng trả lời.

“Tuyệt lắm!” Passepartout thốt lên, cười chân thành. “Tôi biết là ngài không thể thuyết phục bản thân bỏ rơi chúng tôi được. Hãy cùng đi đặt vé với tôi nào.”

Họ đến văn phòng vận tải đường biển để đặt chỗ cho bốn người. Tay nhân viên thông báo rằng tàu Carnatic đã được sửa sang xong và nó sẽ rời đi ngay chiều hôm đó thay vì sáng hôm sau như dự kiến cũ, rồi đưa vé cho họ.

“Điều này thích hợp với lịch trình của ông chủ tôi hơn rồi đấy.” Passepartout nói. “Tôi sẽ đi báo cho ngài ấy.”

Fix giờ quyết định sẽ hành động táo bạo; anh ta sẽ nói tất cả cho Passepartout biết. Đó có vẻ là cách duy nhất có thể giữ chân Phileas Fogg lại Hồng Kông lâu hơn vài ngày. Ngay lúc đó anh ta mời người bạn đồng hành vào một quán rượu ngay cạnh cầu cảng. Đó là một quán rượu rộng rãi và được trang trí đẹp đẽ, cuối phòng dựng một chiếc trường kỉ gỗ lớn chất đầy gối tựa. Một vài người nằm ngủ say sưa trên nó. Một nhóm những khách hàng tầm ba mươi tuổi vây quanh một chiếc bàn nhỏ đang uống bia Anh, rượu port, rượu gin, và brandy; họ hút thuốc bằng những chiếc tẩu màu đỏ bằng đất sét nhồi chặt những viên thuốc phiện trộn với tinh chất hoa hồng. Mỗi khi có một tay chơi thuốc đã phê và bị cơn choáng váng cuốn lấy, hắn sẽ trượt khỏi bàn và được những anh bồi làm trong quán bê lên chiếc trường kỉ rộng, vốn đã có sẵn hai mươi tay say thuốc kiểu này.

Fix và Passepartout nhận thấy họ đang ở nhà hút á phiện, nơi những kẻ khốn khổ, những con nghiện tái mét, những sinh vật ngu dốt thường xuyên lui tới do bị cơn thèm thuốc giày vò. Cái đất này bị đám lái buôn người Anh đổ vào một lượng á phiện trị giá đến hơn một triệu bốn trăm ngàn bảng Anh mỗi năm – cả ngàn bảng mỗi người để nuôi con sâu kí sinh mang tên tệ nạn nhân loại! Chính phủ Trung Quốc đã thi hành những chính sách chặt chẽ trong vô vọng hòng đối phó với nỗi đau này. Lúc đầu nó chỉ là một loại xa xỉ phẩm độc quyền dành cho người giàu, sau đó nó lan từ từ đến những phân lớp xã hội thấp hơn, và rồi không ai còn kiểm soát nổi nó nữa. Dân hút á phiện ở khắp mọi nơi, khắp mọi lúc, cả đàn ông và đàn bà; họ hút nó ngay cả trong cung điện hoàng gia; và, một khi đã quen với nó, nạn nhân trở nên phụ thuộc vào nó, nếu không họ sẽ phải chịu những cơn khát thuốc đau đớn đến tận cùng cốt tuỷ. Một tay chơi thuốc chuyên nghiệp có thể hút đến tám ống một ngày; nhưng anh ta sẽ chết trong vòng năm năm. Chính trong cái tụ điểm ghê gớm đó, Fix và Passepartout nâng ly vì tình bạn. Passepartout không có xu teng nào, nhưng sẵn sàng chấp nhận lời mời của Fix với kì vọng hồi đáp trong tương lai gần.

Họ gọi hai chai rượu Port – một trong những món khoái khẩu của anh chàng người Pháp. Fix tập trung quan sát anh chàng. Họ trò chuyện về chuyến đi, và Passepartout đặc biệt ưa thích việc Fix sẽ tiếp tục du hành cùng họ. Khi cả hai chai rượu đều đã rỗng, và lúc Passepartout định đứng dậy rời đi để thông báo thời gian Carnatic khởi hành cho ông chủ thì Fix nắm lấy cánh tay anh chàng và nói, “Đợi một chút đã.”

“Có chuyện gì sao, ngài Fix?”

“Tôi muốn nói chuyện nghiêm túc với anh.”

“Nghiêm túc!” Passepartout ngỡ ngàng, nốc nốt vài giọt rượu còn sót lại trong đáy ly của mình. “Chúng ta có thể nói chuyện nghiêm túc vào ngày mai; tôi không có thời gian bây giờ.”

“Ở lại đây! Vấn đề này liên quan đến ông chủ của anh.”

Passepartout nhìn bạn đồng hành chăm chút. Gương mặt của Fix lộ ra biểu cảm kích động. Anh ngồi lại.

“Ngài phải nói điều gì?”

Fix đặt tay lên cánh tay của Passepartout và dùng tông giọng thấp nói: “Anh đã đoán ra tôi là ai phải không?”

“Hẳn rồi!” Passepartout cười nhẹ.

“Vậy nên tôi sẽ nói với anh mọi chuyện….”

“Giờ tôi đã biết cả, bạn của tôi! A ha! Chuyện đó thật tốt. Nhưng cứ tiếp tục, tiếp tục đi. Trước tiên, hãy để tôi nói cho ngài rõ rằng các quý ông đó đã tốn tiền một cách vô ích.”

“Vô ích!” Fix nói. “Anh thực tự tin quá chăng? Rõ ràng anh không biết khoản tiền đó lớn cỡ nào.”

“Tất nhiên là tôi biết rồi,” Passepartout đáp. “Hai mươi ngàn bảng.”

“Năm mươi ngàn bảng!” Fix siết tay bạn và nhấn mạnh.

“Gì cơ!” anh chàng người Pháp cười như mếu. “ngài Phileas Fogg đã dám….năm mươi ngàn bảng! Ồ, thế thì tôi càng không được phép mất them giây nào.” Anh nói và vội vàng bật dậy.

Fix đẩy Passepartout về lại ghế của anh chàng và tiếp tục: “Năm mươi ngàn bảng; nếu tôi thành công, tôi sẽ ăn được hai ngàn bảng. Nếu anh giúp tôi, tôi sẽ chia cho anh năm trăm bảng.”

“Giúp anh?” Passepartout trợn trừng mắt.

“Đúng; giúp tôi giữ chân ngài Fogg ở lại đây trong khoảng hai đến ba ngày.”

“Tại sao, ngài đang nói cái gì vậy? Những quý ông đó không chỉ hài lòng với việc bám đuôi và nghi ngờ phẩm cách của ông chủ tôi, mà họ còn kiên quyết ngăn cản ngài ấy nữa! Tôi xấu hổ thay cho họ!”

“Ý anh là sao cơ?”

“Ý tôi là những trò bịp bợm nhục nhã đó. Họ sẽ chơi ngài Fogg một cú ra trò và thu hết tiền bạc về túi!”

“Đó chính là việc chúng ta sẽ làm.”

“Vậy đó chính là một âm mưu,” Passepartout to tiếng. Hơi rượu bốc lên đầu khiến anh cảm thấy bị kích thích mạnh mẽ. “Một âm mưu được tính toán! Bởi các quý ông! Ái chà chà!”

Fix bắt đầu cảm thấy bối rối.

“Các thành viên của câu lạc bộ Cải Cách!” Passepartout tiếp tục. “Ngài phải biết cho rõ, monsieur Fix, rằng ông chủ của tôi là một người đàn ông chính trực, và khi ngài ấy đã đặt cược, ngài ấy sẽ cố thắng một cách trung thực!”

“Nhưng anh nghĩ tôi là ai cơ?” Fix nhìn bạn chăm chú và hỏi.

“Rõ quá rồi! Một đặc vụ của các thành viên câu lạc bộ Cải Cách, được gửi đến để phá hoại chuyến đi của ông chủ tôi. Nhưng, dù tôi phát hiện ra điều này từ trước, tôi vẫn giữ miệng chưa nói lời nào với ngài Fogg hết.”

“Vậy là ông ta không biết gì cả?”

“Chẳng gì cả.” Passepartout đáp, nốc cạn thêm một ly nữa.

Tay thám tử chống tay lên trán, do dự trước khi nói tiếp. Anh ta nên làm gì đây? Có vẻ Passepartout đã thật tình nhầm lẫn, nhưng điều này chỉ khiến việc thú nhận khó khăn hơn. Vậy là đã rõ rành rành rằng người gia nhân không phải đồng phạm của ông chủ, như Fix nghi nghờ từ trước.

“Vậy thì,” anh thám tử tự nhỉ, “nếu anh ta không phải đồng phạm, anh ta sẽ giúp mình.”

Anh không còn thời gian để mất nữa: Fogg nhất định phải bị kiềm chân ở Hồng Kông, nên anh phải nói toạc hết ra.

“Nghe tôi nói đây này,” Fix bất thình lình gắt. “Tôi không phải một đặc vụ của thành viên câu lạc bộ Cải Cách như anh nghĩ…”

“À há!” Passepartout vặn lại giễu cợt.

“Tôi là một thanh tra thám tử, được điều động từ văn phòng trung ương London.”

“Ngài, một thám tử?”

“Tôi sẽ chứng minh điều đó. Đây là giấy uỷ thác nhiệm vụ của tôi.”

Passepartout cứng lưỡi trong kinh ngạc khi Fix rút ra những giấy tờ hồ sơ, và không thể nghi ngờ nổi tính chân thực của chúng.

“Cuộc cá cược của ngài Fogg,” Fix tiếp tục, “chỉ là cái cớ để che mắt anh và những quý ông ở câu lạc bộ Cải Cách. Ông ta có ý định biến anh thành kẻ đồng loã.”

“Nhưng tại sao?”

“Nghe này. Vào ngày 28 tháng 9 vừa rồi, một vụ trộm năm mươi lăm ngàn bảng đã xảy ra ở ngân hàng Anh Quốc bởi một người có nhận dạng là một quý ông thượng lưu. Đây là bản mô tả; ngài Phileas Fogg hoàn toàn trùng khớp với nó.”

“Thật vô lý!” Passepartout giận giữ đập bàn cái rầm. “Chủ nhân của tôi là một quý ông trung thực nhất!”

“Sao anh biết rõ được? Anh gần như chẳng biết gì về ông ta cả. Anh bắt đầu phục vụ ông ta vào đúng ngày ông ta lên đường cùng với một cái cớ ngớ ngẩn, không hòm rương hành lý, chỉ đem theo một món tiền khổng lồ dưới dạng giấy bạc. Thế mà anh vẫn còn cứng đầu khẳng định rằng ông ta là một người trung thực!”

“Đúng thế, đúng thế.” Anh chàng chân thành tội nghiệp lặp lại máy móc.

“Anh muốn bị bắt giữ dưới tội danh đồng loã à?”

Passepartout, vừa tiêu hoá những điều anh chàng vừa nghe, dùng cả hai tay ôm đầu và không dám nhìn thẳng vào viên thám tử. Phileas Fogg, ân nhân của Aouda, một người đàn ông dũng cảm và hào phóng, và là một tên trộm! Bao nhiêu chứng cứ chống lại ngài! Passepartout chật vật khốn đốn muốn phản bác lại những nghi ngờ bị nhồi nhét vào đầu mình; anh không muốn tin rằng ông chủ của mình có tội.

“Vậy giờ, ngài muốn gì ở tôi?” Anh dùng hết sức lực cuối cùng hỏi.

“Nhìn đây này,” Fix đáp, “Tôi đã bám đuôi Fogg đến tận đây, nhưng tôi vẫn chưa nhận được lệnh bắt giữ từ đầu não trung ương ở London. Anh phải giúp tôi giữ chân ông ta ở Hồng Kông…”

“Tôi! Nhưng tôi….”

“Tôi sẽ chia sẻ với anh món tiền hai ngàn bảng mà ngân hàng Anh treo thưởng cho kẻ thành công.”

“Không bao giờ!” Passepartout đáp, cố gắng lê xác dậy nhưng lại ngã trở lại, cả cơ thể và tinh thần đều kiệt quệ.

“Ngài Fix,” anh lắp bắp, “kể cả khi những điều ngài nói là thực—nếu ông chủ tôi quả thật là một tên trộm ngài đang truy tìm, thì tôi, chính tôi mới là người phục vụ ngài ấy; tôi đã thấy một nhân cách hào phóng và rộng lượng; tôi sẽ không bao giờ phản bội ngài Fogg, dù vì vàng hay vì bất cứ thứ gì trên thế giới này. Tôi sinh ra ở một ngôi làng không ăn miếng nhục đó!”

“Anh từ chối?”

“Tôi từ chối.”

“Hãy coi như tôi chưa nói gì cả,” Fix nói. “Cùng uống đi nào.”

“Đúng; chúng ta hãy cùng uống đi thôi!”

Passepartout thấy mình ngày càng lả đi vì tác dụng của rượu. Fix thấy rằng anh ta phải ddùng mọi thủ đoạn để tách Passepartout khỏi ông chủ của anh, và loại anh ra khỏi cuộc chơi. Có vài ống thuốc á phiện nằm tơ hơ trên bàn. Fix nhét một ống vào tay Passepartout. Anh cầm nó, đặt lên miệng, hít một hơi, nhả ra vài vòng khói, và đầu anh trở nên nặng nề do ảnh hưởng của cơn phê. Anh lả xuống bàn.

“Cuối cùng!” Fix thở phào khi thấy Passepartout bất tỉnh nhân sự. “Fogg sẽ không biết về việc Carnatic đổi giờ khởi hành; và dù ông ta có biết thì ông ta cũng sẽ phải rời đi mà không có tay giúp việc người Pháp đáng nguyền rủa này!”

Rồi, sau khi trả tiền phần của mình, Fix rời quán rượu.

*Hiệp Ước Nam Kinh (Treaty of Nankin) - Hiệp ước Bất Bình Đẳng: là tên gọi chung cho những hiệp ước mà các nước thực dân Phương Tây áp đặt lên các nước phương Đông. Trong đó Hiệp Ước Nam Kinh ép Trung Quốc phải giao lại quyền kiểm soát một số vùng đất cho Anh.